Prezentacja książki Profesora Jerzego Oniszczuka „Przemoc. Pokój. Prawa
człowieka”
30 marca 2017 roku w Szkole
Głównej Handlowej w Warszawie odbyło się otwarte zebranie Katedry Administracji
Publicznej Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Handlowej w
Warszawie, podczas którego pracownik Katedry, Profesor Jerzy Oniszczuk zaprezentował
swoją najnowszą książkę pt. „Przemoc. Pokój. Prawa człowieka”, która ukazała
się nakładem Oficyny Wydawniczej SGH. Książka stanowi kontynuację wcześniejszej
publikacji Profesora Oniszczuka pt. „Budowanie nowoczesnej polis” (Oficyna
Wydawnicza SGH, Warszawa 2014).
„Na książkę składają się trzy
części, stanowiące uzupełniające się aspekty problematyki pokojowej i praktyk
przeciwdziałających przemocy. Pierwsza z nich poświęcona jest refleksji
filozoficznej i literackiej w podanym zakresie. Dotyczy więc tzw. mądrościowego
doświadczenia. W drugiej ma miejsce zwłaszcza próba opisania historycznych
przemian dotyczących pokoju i przemocy. Ta charakterystyka obejmuje głównie
świat rzeczywistości fizycznej. I wreszcie ostatni fragment przedstawia
współczesne prawnomiędzynarodowe rezultaty wspomnianych ludzkich starań o
zbudowanie pewnego poziomu gwarancji przeciw przemocy i służących pokojowi
(rzeczywistość normatywna). Owa całość obejmuje więc namysł ludzki, historyczną
praktykę i skutki normatywne, które ilustrują osiągnięty poziom praw człowieka.
Nawiasem mówiąc, ujęcie to jest pochodną przekonania, że czysta refleksja
filozoficzna ma wyraz niedokończonej rozmowy, tj. takiej, której nie weryfikują
ani historyczna ewolucja, ani doświadczenia normatywne społeczeństwa. Taka
konstrukcja pracy wynika z przeświadczenia, że do zrozumienia opisu zdarzeń
historycznych przydatna jest refleksja filozoficznonaukowa, objaśniająca ich
sens; celowe jest też wskazanie normatywnych skutków w postaci budowy prawnego
katalogu właściwego postępowania. Natomiast sam katalog tzw. wolności i praw
bez swoich źródeł filozoficznych i historycznych, czy inaczej: teoretycznych i
praktycznych, jest co najwyżej kartą zapisanych słów (zdań-przepisów),
"obracaną" przez interpretację językową, ale bez rzeczywistych
"drogowskazów" co do ich ludzkiego sensu. Prawdziwa interpretacja
przepisów i budowanie norm muszą korzystać z wiedzy o rzeczywistości
empatycznie ukierunkowanej. Podobnie jałowa okazała się dominacja wykładni
zorientowanej na wartości ideologiczne. Historia dowodzi, że interpretacja ta
nie daje poprawnych rozwiązań, a nawet uniemożliwia je sprawiając, że
zainfekowane ideologicznie społeczeństwa np. zatrzymują się w rozwoju, a
ewolucyjny postęp kulturowy na świecie ich później nie uwzględnia. Inne zaś
aberracje ideologiczne spychają społeczeństwa do działań o niewyobrażalnie
złych następstwach, np. do ludobójstw”.
Spotkanie prowadził Kierownik
Katedry Administracji Publicznej Profesor Joachim Osiński, a wzięli w nim
udział, oprócz pracowników i doktorantów Katedry, także pracownicy innych
jednostek Kolegium Ekonomiczno-Społecznego SGH oraz goście z pozostałych
kolegiów SGH. W interesującej dyskusji z autorem książki głos zabrali m.in.
Profesor Elżbieta Firlit, Profesor Tadeusz Szumlicz, Profesor Maciej Cesarski,
Profesor Izabela Zawiślńska, Profesor Bogusław Pytlik, Profesor Grzegorz
Szulczewski, dr Anna Kociołek-Pęksa oraz Profesor Jan Komorowski. Wiele miejsca
w dyskusji poświęcono krytyce neoliberalizmu, rozważaniom nad współczesną
kulturą akademicką oraz filozoficznym debatom nad źródłami praw człowieka.