Prezentacja książki Profesora Jerzego Oniszczuka „Przemoc. Pokój. Prawa człowieka”

30 marca 2017 roku w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie odbyło się otwarte zebranie Katedry Administracji Publicznej Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, podczas którego pracownik Katedry, Profesor Jerzy Oniszczuk zaprezentował swoją najnowszą książkę pt. „Przemoc. Pokój. Prawa człowieka”, która ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczej SGH. Książka stanowi kontynuację wcześniejszej publikacji Profesora Oniszczuka pt. „Budowanie nowoczesnej polis” (Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2014).

„Na książkę składają się trzy części, stanowiące uzupełniające się aspekty problematyki pokojowej i praktyk przeciwdziałających przemocy. Pierwsza z nich poświęcona jest refleksji filozoficznej i literackiej w podanym zakresie. Dotyczy więc tzw. mądrościowego doświadczenia. W drugiej ma miejsce zwłaszcza próba opisania historycznych przemian dotyczących pokoju i przemocy. Ta charakterystyka obejmuje głównie świat rzeczywistości fizycznej. I wreszcie ostatni fragment przedstawia współczesne prawnomiędzynarodowe rezultaty wspomnianych ludzkich starań o zbudowanie pewnego poziomu gwarancji przeciw przemocy i służących pokojowi (rzeczywistość normatywna). Owa całość obejmuje więc namysł ludzki, historyczną praktykę i skutki normatywne, które ilustrują osiągnięty poziom praw człowieka. Nawiasem mówiąc, ujęcie to jest pochodną przekonania, że czysta refleksja filozoficzna ma wyraz niedokończonej rozmowy, tj. takiej, której nie weryfikują ani historyczna ewolucja, ani doświadczenia normatywne społeczeństwa. Taka konstrukcja pracy wynika z przeświadczenia, że do zrozumienia opisu zdarzeń historycznych przydatna jest refleksja filozoficznonaukowa, objaśniająca ich sens; celowe jest też wskazanie normatywnych skutków w postaci budowy prawnego katalogu właściwego postępowania. Natomiast sam katalog tzw. wolności i praw bez swoich źródeł filozoficznych i historycznych, czy inaczej: teoretycznych i praktycznych, jest co najwyżej kartą zapisanych słów (zdań-przepisów), "obracaną" przez interpretację językową, ale bez rzeczywistych "drogowskazów" co do ich ludzkiego sensu. Prawdziwa interpretacja przepisów i budowanie norm muszą korzystać z wiedzy o rzeczywistości empatycznie ukierunkowanej. Podobnie jałowa okazała się dominacja wykładni zorientowanej na wartości ideologiczne. Historia dowodzi, że interpretacja ta nie daje poprawnych rozwiązań, a nawet uniemożliwia je sprawiając, że zainfekowane ideologicznie społeczeństwa np. zatrzymują się w rozwoju, a ewolucyjny postęp kulturowy na świecie ich później nie uwzględnia. Inne zaś aberracje ideologiczne spychają społeczeństwa do działań o niewyobrażalnie złych następstwach, np. do ludobójstw”.

Spotkanie prowadził Kierownik Katedry Administracji Publicznej Profesor Joachim Osiński, a wzięli w nim udział, oprócz pracowników i doktorantów Katedry, także pracownicy innych jednostek Kolegium Ekonomiczno-Społecznego SGH oraz goście z pozostałych kolegiów SGH. W interesującej dyskusji z autorem książki głos zabrali m.in. Profesor Elżbieta Firlit, Profesor Tadeusz Szumlicz, Profesor Maciej Cesarski, Profesor Izabela Zawiślńska, Profesor Bogusław Pytlik, Profesor Grzegorz Szulczewski, dr Anna Kociołek-Pęksa oraz Profesor Jan Komorowski. Wiele miejsca w dyskusji poświęcono krytyce neoliberalizmu, rozważaniom nad współczesną kulturą akademicką oraz filozoficznym debatom nad źródłami praw człowieka.