autor: dr hab. Paweł Wyrozębski, prof. SGH   

Wstęp 

Zarządzanie projektami jest dziedziną zarządzania, o niezwykłej dynamice rozwoju. Złożone i niepowtarzalne przedsięwzięcia, czyli właśnie projekty są dziś nieodłącznym elementem codziennej pracy ponad 66 mln pracowników na całym świecie (wg PMI Talent Gap) i według szacunków Banku Światowego przyczyniają się do powstawania nawet 25% światowego produktu krajowego brutto (PKB).  

Aktywnym uczestnikiem postępującej projektyzacji gospodarek jest działająca w Szkole Głównej Handlowej Katedra Zarządzania Projektami świętująca jubileusz swojego dziesięciolecia. Z tej okazji w dniach 13-14 marca br. w ośrodku konferencyjnym „Sielanka nad Pilicą”, w Warce odbyła się uroczysta konferencja jubileuszowa pt. „Stan i perspektywy zarządzania projektami” podsumowująca dekadę pracy zespołu kierowanego przez prof. dr hab. Michała Trockiego.   

Początki Katedry 

Na początku wieku w Katedrze Zarządzania w Gospodarce kierowanej przez prof. dr hab. Marię Romanowską, podjęta została problematyka zarządzania projektami, zarówno jako przedmiot działalności naukowej jak i dydaktycznej. Rozwojem tej problematyki zajął się zespół pod kierunkiem prof. dr hab. Michała Trockiego. W rezultacie prowadzonych prac w 2005 roku utworzono Zakład Zarządzania Projektami przekształcony 21 grudnia 2007 r. w Katedrę Zarządzania Projektami działającą w składzie Kolegium Zarządzania i Finansów SGH. 

Od tego czasu Katedra Zarządzania Projektami prowadzi działalność naukową, publikacyjną, dydaktyczną, szkoleniową i ekspercką w zakresie: zarządzania procesowego, zarządzania projektami, zarządzania programami i portfelami projektów, organizacji procesowej i projektowej, dojrzałości procesowej i projektowej, kierowania zespołami zadaniowymi i projektowymi, zarządzania wiedzą w projektach, zarządzania projektami europejskimi, zarządzania ryzykiem, restrukturyzacji i  zarządzania zmianą.   

Dorobek Katedry 

W perspektywie dekady pracy zespołu zagadnienia zarządzania projektami wprowadzono do programów nauczania na studiach pierwszego i drugiego stopnia oraz po rozbudowie oferty jako specjalność kierunkową i między-kierunkową. Od 16 lat z sukcesem prowadzone są specjalistyczne szkolenia w formie Podyplomowych Studiów Zarządzania Projektami. Z 77 zorganizowanymi edycjami studiów liczba uczestników programu zbliża się do poziomu 5.000 absolwentów. W 2014 roku dzięki staraniom zespołu Katedry, a w szczególności dr Emila Bukłahy, SGH uzyskała pierwszą w Polsce akredytacje w programie IPMA-Student. W r.a. 2018/19 w rezultacie prowadzonego przez dr hab. Pawła Wyrozębskiego, prof. SGH projektu POWER pt. „Kierunek na Zarządzanie Projektami!” w murach naszej Alma Mater zasiądą pierwsi studenci samodzielnego kierunku studiów magisterskich zarządzanie projektami. 

Oprócz aktywności na polu dydaktycznym pracownicy Katedry wnoszą wkład w rozwój zarządzania projektami tworząc nową wiedzę o charakterze naukowym. Rozwój ten odbywa się dzięki pozyskiwanym grantom NCN i NCBiR (7), realizacji badań statutowych (29) i młodych naukowców (33). Do dorobku naukowego zaliczyć także należy 11 obronionych rozpraw doktorskich oraz jeden przyznany stopień doktora habilitowanego. W dorobku publikacyjnym Katedry znalazły się 34 opublikowane monografie, 206 samodzielnych rozdziałów w monografiach, a także 19 pozycji redagowanych naukowo przez pracowników Katedry oraz liczne inne publikacje. Prace członków Katedry uzyskały nie tylko uznanie w środowisku naukowym (nagrody i wyróżnienia TNOiK oraz KNOiZ PAN), ale także cieszą się dużym, liczonym nawet w tysiące sprzedanych egzemplarzy, zainteresowaniem profesjonalistów zarządzania projektami. 

Osiągnięcia zespołu, zarówno wspólne jak i indywidualne nagradzane były licznymi nagrodami J.M. Rektora SGH oraz odznaczeniami państwowymi. W uznaniu zasług dla rozwoju dziedziny, w 2016 roku prof. dr hab. Michał Trocki został wyróżniony nagrodą Atlas Project Management przyznaną przez Zarząd International Project Management Association Polska za wkład  w rozwój  Programu  IPMA-Student, propagowanie idei zarządzania projektami w środowisku  naukowym  oraz integrowanie nauki i biznesu poprzez inicjowanie międzyuczelnianych projektów naukowo-badawczych  i szkoleniowych  w  zakresie  zarządzania  projektami.   

Przebieg konferencji 

Goście 

Konferencję otworzył kierownik Katedry prof. Michał Trocki witając licznie zgromadzonych uczestników. Zaproszeni goście reprezentowali szerokie grono przyjaciół i współpracowników Katedry, których łączy chęć rozwoju dziedziny zarządzania projektami. W szczególności konferencję zaszczycili swoją obecnością przedstawiciele kierownictwa Uczelni (prof. Piotr Wachowiak, prof. Ryszard Bartkowiak, prof. Marta Juchnowicz, dr Michał Matusewicz, mgr Anita Krzymicka, mgr Lidia Tomaszewska), a także wybitne osobistości zarządzania z SGH oraz ośrodków akademickich z całej Polski. W konferencji udział wzięli także przedstawiciele stowarzyszeń i praktyki gospodarczej w osobach dr Joanny Rzempała, Członka Zarządu IPMA Polska, Agnieszki Krogulec, Prezes PMI Polska, oraz Urszuli Krajewskiej, Wiceprezes firmy BizTech Konsulting SA. Łącznie w dwudniowym wydarzeniu wzięło udział około zaproszonych 40 osób.               

Powitanie 

We wprowadzeniu prof. Michał Trocki przedstawił aktualny i historyczny zespół Katedry, zaprezentował jego dziedziny działalności, a także omówił całokształt dorobku naukowego, dydaktyczno-szkoleniowego i organizacyjnego z ponad dziesięcioletniego okresu działalności jednostki. Podsumowując uzyskane osiągnięcia dziękował wszystkim uczestnikom za dotychczasowe wsparcie realizowanych przedsięwzięć oraz wyraził nadzieję na równie owocną współpracę w przyszłości.   

Bezpośrednio po wprowadzeniu głos zabrali szacowni goście: prof. Piotr Wachowiak, Prorektor ds. Nauki i Zarządzania SGH, prof. Ryszard Bartkowiak, Dziekan Kolegium Zarządzania i Finansów SGH, prof. Bogdan Nogalski, przewodniczący Komitetu Nauk Organizacji Zarządzania Polskiej Akademii Nauk, dr Joanna Rzempała, Członek Zarządu IPMA Polska, Alina Rutkowska, Prezes Polskiego Wydawnictwa Ekonomicznego, prof. Marek Wirkus, Politechnika Gdańska oraz prof. Stanisław Nowosielski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. W swoich wypowiedziach gratulowali prof. Michałowi Trockiemu dorobku kierowanej przez niego Katedry oraz znaczne wkładu w rozwój myśli zarządzania projektami w środowisku akademickim i gospodarczym w Polsce. Na ręce prof. Trockiego przekazane zostały także listy gratulacyjne od J.M. Rektora oraz Dziekana KZiF. 

Blok 1 

Świętowanie jubileuszu 10-lecia Katedry oprócz celebrowania osiągnięć było przede wszystkim okazją do dyskusji naukowej na aktualne i istotne z perspektywy nauki i praktyki problemy zarządzania projektami. 

W pierwszym bloku merytorycznym zatytułowanym „Projekty w organizacji” referat wygłosił dr Mateusz Juchniewicz z Katedry Zarządzania Projektami SGH. W swojej prezentacji prowadzący analizował źródła i konsekwencje obserwowanego szeroko trendu projektyzacji działalności przedsiębiorstw i organizacji. Wśród konsekwencji ww. zjawiska wskazał zarówno blaski (wzrost wydajności organizacji, rozwój osobisty pracowników, rozpowszechnienie sprawdzonych praktyk) jak i cienie projektyzacji (problemy w koordynacji projektów, zachwianie tradycyjnych więzi społecznych, pojawiającą się grupę tzw. projektariuszy). W dyskusji następującej po wystąpieniu poruszane było wiele ciekawych wątków. Wśród nich warto wyróżnić m.in. problemy w wycenie i uwzględnienia w niej ryzyka firm zorientowanych projektowo, troska o spójność i koherencje organizacji projektowych, rozważania powodów i celu projektyzacji, wątki integracji zarządzania strategicznego i operacyjnego za pomocą zarządzania portfelem projektów, znaczenie kompetencji miękkich personelu projektowego, problem wytrzymałości organizacji na zmiany wdrażane projektami, presji pokolenia Millenialsów na udział w projektach i inne. Wśród wystąpień pojawiły się także głosy krytyczne względem projektyzacji dostrzegające zagrożenia dla dziedziny z niej wynikające. Kwestiami podnoszonymi były np. problem nadużywania terminu projektyzacji i dewaluacji projektów, przesycenia organizacji projektami, zagrożenia związane z masowością i trywializacją wiedzy i kompetencji projektowych. Jednym z ciekawych wątków dyskusji było zjawisko nazwane „projektozą” – będące swoistą obsesją ukierunkowaną na projekty.    

Blok 2 

Drugi blok konferencji zatytułowany został „Nowe trendy i wyzwania w zarządzaniu projektami”. Swój referat w tym zakresie wygłosił dr hab. Paweł Wyrozębski, prof. SGH, z Katedry Zarządzania Projektami. Prowadzący rozpoczął od analizy trendów w zakresie zarządzania projektami według narzędzia Google Trends wskazując na spadającą względną częstotliwość zapytań zarządzania projektami w najpopularniejszej wyszukiwarce na świecie, ale także na wybijające się w tym obrazie ośrodki w krajach rozwijających się (Kenia, RPA, Indie, Ghana, Nigeria, ZEA). Dalsza analiza opracowań naukowych oraz blogów i portali profesjonalnych zarządzania projektami pokazała szeroki zestaw nowych problemów, z którymi przyjdzie się zmierzyć praktykom i akademikom w najbliższej przyszłości. Wśród takich zjawisk środowiska zarządzania projektami w szczególnym stopniu zwracają uwagę na m.in.: projektywizację społeczeństw, transnacjonalizację i wirtualizację zarządzania projektami, postępującą hybrydyzację i przenikanie się metodyk zarządzania projektami (zwinnych oraz klasycznych), wzrost roli kobiet w zarządzaniu projektami, czy wzrastające znaczenie różnorodności (ang. diversity) w kierowaniu zespołami projektowymi. Wśród innych wątków pojawiły się także zagadnienia takie jak: automatyzacja procesów i narzędzi zarządzania projektami wskutek wykorzystania sztucznej inteligencji, bezpieczeństwo informacji i rozwiązania chmurowe w projektach, instytucjonalizacja zarządzania projektami dzięki biurom zarządzania projektami (PMO), jak również wpływ zmian pokoleniowych na projekty, w tym wejście na rynek pracy pokolenia Millenialsów.               

Blok 3 

Ostatni, trzeci blok konferencji pt. „Integracja i współpraca środowiska naukowego w zakresie zarządzania projektami” referowany był przez dr Emila Bukłaha, z Katedry Zarządzania Projektami. Prowadzący nawiązał do dyskutowanych wcześniej trendów zarządzania projektami oraz wynikających z nich wyzwań edukacyjnych. Wskazywał na konieczny rozwój badań naukowych oraz dalszą profesjonalizację dziedziny, czego konsekwencją jest szerszy niż dotychczas udział problematyki w nauce i edukacji. W dalszej części referatu dr Bukłaha przedstawił wyczerpującą analizę aktualnej oferty kształcenia w zakresie zarzadzania projektami dostępnej w szkolnictwie wyższym w Polsce: dwa pionierskie kierunki studiów w Szkole Głównej Handlowej i Politechnice Śląskiej, liczne specjalności i studia podyplomowe, a także trzy, projektowe kierunki studiów MBA i liczny udział zarządzania projektami we wszystkich ogólnomenedżerskich programach studiów MBA. Swoje wystąpienie prowadzący zakończył wskazaniem kierunków ewolucji i rozwoju dotychczasowej oferty w stronę jej poszerzania, otwarcia na potrzeby pracodawców, współpracy między ośrodkami akademickimi i wspólnej promocji idei zarządzania projektami wśród pracodawców i studentów. 

W żywiołowej dyskusji następującej po wystąpieniu jednym z ciekawszych wątków była sformułowana przez prof. Piotra Płoszajskiego (SGH) teza o potrzebie nie tyle „integracji”, co „dezintegracji” środowiska zarządzania projektami. Ciekawy i kontrowersyjny postulat stał się osią dalszej dyskusji.  Głosom o rzeczywistej potrzebie współpracy w rozwoju naukowym i wspieraniu ciągle dojrzewającej dziedziny zarządzania projektami towarzyszyły jednoczesne ostrzeżenia o ryzykach zbytniej izolacji instytucjonalnej i problemowej względem innych środowisk naukowych i praktycznych.    

Podsumowanie 

Dziesięciolecie Katedry Zarządzania Projektami i zorganizowana konferencja stały się okazją nie tylko do satysfakcjonującego spojrzenia wstecz na ogromny rozwój wiedzy jaki dokonał się w relatywnie młodej dziedzinie zarządzania projektami. Były również doskonałą sposobnością, aby w gronie profesjonalistów zarządzania projektami o uznanym dorobku naukowym i praktycznym dyskutować o stanie i perspektywach obszaru naszej specjalizacji. Wzrost znaczenia projektów w gospodarce jest bezdyskusyjnym faktem. Jego konsekwencją jest dynamiczny wzrost zapotrzebowania na wiedzę, umiejętności i sprawdzone rozwiązania zarządcze pozwalające na realizację przedsięwzięć w zakresie, na czas i zgodnie z budżetem. Z uznaniem należy przyjąć, iż dzięki działalności Katedry Zarządzania Projektami kierowanej przez prof. Michała Trockiego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie wnosi znaczny wkład również w ten wycinek naszej rzeczywistości.